Bu səhər qəribə bir mənzərəylə qarşılaşdım. Bir neçə yaxın və uzaq tanış inboksuma yazıb ki, dünənki statusda ağsaqqal adamı dolamısan. İlginç! Onda qəribə bir əhvalatı yada salmağa ehtiyac var. Düz on il bundan qabaq (2012) tələbəlik dostum, idman mətbuatının tanınmış imzası Elçin Cəlilov mənə təklif etdi ki, bizim futbolpress saytı üçün yaz. Mən də düşündüm ki, ənənəvi jurnalistika janrlarında yazmaqdansa, bir neçə çağdaş ədəbi priyomu idman mətbuatına tətbiq edim, görək nə baş verir.

 Beləliklə, iki-üç yazıdan sonra o vaxtlar futbol üzrə yığma komandamızın baş məşqçisi, dünya şöhrətli Berti Foqtsun fiktiv gündəliyini yazdım. Guya içəridən - AFFA-dan kimsə redaksiyamıza Berti Foqtsun gündəliyini göndərib, orda ölkəmiz haqqında dəhşətli faktlar var, biz də redaktə edib yayımlayırıq. 

Ancaq heç kim adicə bir şeyə fikir verməmişdi: bütün yazıların altında mənim imzam gedirdi, tərcüməçi yox, müəllif kimi. Yazıdan sonra həngamə qopdu, saytı məhkəməyə vermək söhbəti çıxdı, gündə bir qəzet, TV kanalı Elçindən, məndən açıqlama almaq istəyirdi. Yazının axırıncı hissəsində bunun ədəbi priyom olduğunu yazsam da, şərhlərdə hamı yazırdı ki, ayıb olsun, siz də satıldınız, qorxdunuz, bu həqiqətləri axıracan yazmaq lazım idi. 

Hətta millətçi bir köşə yazarı romantik qəzəblə bir yazı yazmışdı ki, xalqın hissləriylə oynamaq olmaz, çıxın hesabat verin. Məsələ beləydi ki, mən evdə, xudmani kitabxanamda, kofe içə-içə bir yazı uydurmuşdum, amma bu yazının gerçəkliyə oxşayan yerləri ədəbi vərdişləri sovet dövründə formalaşmış oxucular üçün mütləq həqiqətə çevrilmişdi. 

Sonralar əfsanəvi Milan Kunderanın unudulmaz "Heç kim gülməyəcək" hekayəsini oxuyanda başımıza gələnləri bir az daha yaxşı anlamışdım. Hekayənin qəhrəmanı avtoritar olan hər şeyə ironik baxan, universitetdə müəllim işləyən, sevgilisiylə yaşayan bir sənətşünasdır. 

Bir gün ona talantsız, yaşlı bir sənətşünasdan məktub gəlir ki, xahiş edirəm, yazımın çap olunması üçün rəy verəsiniz, siz eləsiniz, siz beləsiniz, dahisiniz və s. Kundera özünəməxsus ironiya ilə yazır ki, bu istedadsız kişinin təmtəraqlı adı vardı: Zatureçki. 

Nəysə, jurnaldan bizim qəhrəmana zəng gəlir ki, Zatureçkinin məqaləsi bir qəpiklik deyil, ancaq yaxamızdan əl çəkmir, ona babat iynəli bir rəy yaz, əl çəksin. Oğlan düşünür ki, niyə bu rəyi mən yazmalıyam axı, qoy onun cəlladı başqası olsun. 

Beləcə, Zatureçkidən qaçmağa, bunun üçün dərs cədvəlini yalandan dəyişməyə, onu yola verməyə başlayır. Ancaq işlər o həddə çatır ki, talantsız Zatureçki onu şikayət edir, nə vaxt gəlirəm, dərs vaxtı yerində deyil, evlərinə də getdim, gənc qızla yaşayır -  donosbazlığa incə ironiya!  Beləcə, oğlan hörmətini itirir, işdən qovulur. Kundera hekayəni belə bitirir, başıma gələnlərin tragik yox, komik olduğunu çox sonralar başa düşdüm. Niyə komikdir? Çünki insanların özləri özlərinin polisinə çevrildiyi, dünyanın ən təhlükəli senzurası olan daxili senzuraya yoluxduqları və bunu romantik reflekslərlə ört-basdır etməyə çalışdıqları yerdə gülüş təhlükəli "əxlaqsızlıqdır." Bu günün polit-korrekt dünyasında bunun daha dəhşətli növləri var. 

Qaldı bizim məsələyə: "gileyli day-day", daim bizə şeir göndərən ağsaqqal yoxdur, bunlar hamısı troll fiction, mockumentary fəndləridir. Ancaq "İçində yer varmı mənimçün, gülüm?" adlı düşük şeir var, onu 36 ildir hər gün gördüyüm bir şair iyirmi il bundan qabaq yazıb.

Qismət 

qadinkimi.com